Donderdag 6 juli 2023, 11.00 uur
Begraafplaats St. Laurentius, Rotterdam
Dichter van dienst: Peter Swanborn
Auteur verslag: Daniel Dee
foto Bianca Boer
Verregend en nipt op tijd kom ik aan op begraafplaats St. Laurentius. Ik vergeet steeds dat het hele gebied rond de Jonker Fransstraat openligt, waardoor ik om moet fietsen. Met de fiets nog aan de hand kan ik meteen de rouwauto door de poort naar binnen volgen. Daar staat iedereen al te wachten voor de uitvaart van mevrouw Johanna Rika Alwine Büttner (*28-12-1936, Emden, Duitsland – † 24-06-2023, Rotterdam).
Iedereen is dit keer een medewerker van Dela Goetze, een medewerker van de begraafplaat, twee mensen van de gemeente, de dichter Bianca Boer en dichter van dienst Peter Swanborn. Het is de eerste keer dat Peter deze taak op zich neemt. Het is inmiddels gestopt met regenen, maar voor de zekerheid houden we toch de paraplu’s bij ons die ons zijn aangereikt door de medewerker van de begraafplaats.
De kist wordt uit de rouwauto getild en op de rijdende baar gezet. Onder begeleiding van de vier dragers volgt ons groepje de dragers naar het graf terwijl de kerkklokken klinken.
Mevrouw Büttner werd 86 jaar oud. Ze was tot twee keer toe getrouwd, ze overleefde haar beide echtgenoten. We weten allemaal dat het leven niet eerlijk is, maar toch voelt het vaak als onrechtvaardig. Wat mevrouw Büttner zelf dacht van tweemaal weduwe worden of überhaupt van het leven, zullen we nooit weten. Er is verder geen informatie over haar bekend bij ons.
Het graf dat haar is toebedeeld ligt naast het graf van de heer Smit, voor wie we vorige week de uitvaart verzorgden. De vier dragers leggen haar kist op de houten balken en blijven aan het graf staan. De medewerker van Dela Goetzee neemt het woord. Ze heeft het over het leven als een reis en dat de koffers eerst nog leeg zijn, maar gaandeweg worden gevuld met herinneringen; goede herinneringen, maar ook slechte herinneringen.
Laten we hopen dat ondanks alles de koffers van mevrouw Büttner voornamelijk gevuld waren met goede herinneringen. Peter Swanborn leest zijn gedicht beheerst voor en legt het daarna op de kist. De dragers laten de kist zakken en iedereen brengt nog eenmaal een laatste groet aan het graf van mevrouw Büttner. Na afloop van de uitvaart breekt de zon door.
BESTE MEVROUW BÜTTNER,
Wat zag u in uw laatste nacht
in kamer vier-nul-acht
wat zag u op het plafond?
De nachtzuster net weg
ze had u op uw rug gelegd.
Wat zag u op het witte doek
verschijnen? De woonkamer
aan de Spiekmanstraat, de tafel
met het kleed, de portretten op
de schouw, alles op z’n vaste plek?
Zag u een jonge vrouw die dóór wilde
leren, dokter, advocaat of toch zangeres?
Droomde u van Amerika, maar bleef u
steken in de havenstad, was het de liefde
die u deed besluiten hier voorgoed te blijven?
Of was u weer even thuis in Emden?
Donkere winters, donkere zomers.
U was zeven toen u in de kelder zat
en de bommen door de daken vielen.
Geschiedenis, de dief van uw jeugd.
Of zag u, Johanna Rika Alwine, als ik zo vrij
mag zijn, de slaapkamer waar u lang geleden
ter wereld kwam? Een verlaat Kerstgeschenk
in de handen van de Hebamme, de vroedvrouw
die midden in de nacht in allerijl was gehaald.
Mevrouw Büttner, vergeef me deze impertinente
vraag, maar wat zag u in uw laatste uur in kamer
vier-nul-acht? Zag u misschien uw vader, moeder
glimlachend, armen gespreid, fluisterend: het is tijd
Johanna, kom, sta op, je gaat weer op reis –
© gedicht Peter Swanborn © verslag Daniel Dee
Vanaf januari 2023 verschijnt elke eenzame uitvaart als bijzondere rubriek in De Havenloods.
Eenzame Uitvaart van mevr. Büttner in De Havenloods