Donderdag 15 maart 2024,15.00 uur
Uitvaartcentrum DELA De Boezem Rotterdam
Dichter van dienst Mark Boninsegna
Auteur verslag Daniël Dee
foto Bianca Boer
In de straat naar het uitvaartcentrum zie ik dichter van dienst Mark Boninsegna lopen. Ik stap van mijn fiets en de laatste meters wandelen we gezamenlijk. We zijn de eerste die aankomen, maar niet veel later komen Bianca Boer, iemand van de gemeente, en Anna en Fiona, twee studentes van de UvA, die een scriptie schrijven over eenzame uitvaarten. Rond de klok van drie uur opent Pamela van Dela de deuren voor ons, op dat moment komt ook de rouwauto de parkeerplaats opgereden.
József Szöke wordt gecremeerd. Omdat we met zo’n kleine groep zijn, wordt er gekozen om de uitvaart te houden in de zogeheten familiekamer, die een stuk knusser oogt dan de zaal. Op de achterwand van de kamer prijkt een kunstwerk van Hans Wap. We gaan met z’n allen rond de kist staan.
We zijn aanwezig voor de uitvaart van József Béla Szöke (*9-9-1985 te Budapest, Hongarije – †22-02-2024 in een portiek op het Weena, Rotterdam). Zijn overlijden haalde het nieuws omdat hij een buitenslaper was. Verschillende instanties in Rotterdam vrezen al langere tijd dat er een dak- of thuisloze op straat zou sterven en nu was dat gebeurd.
József Szöke was alleenstaand en had geen kinderen. Zijn ouders zijn overleden. Wel heeft hij nog twee zussen die in Hongarije wonen. Zij konden niet naar Nederland komen voor de uitvaart.
De heer Szöke was schizofreen. In Hongarije zat hij in detentie. Hij was voorwaardelijk vrij, maar hij werd opnieuw gezocht door de Hongaarse politie omdat hij zich niet aan de voorwaarden had gehouden. Hij is toen blijkbaar naar Rotterdam gegaan, hoe weet niemand. Hij heeft zich bij geen enkele instantie gemeld. Hij was niet bekend bij de Pauluskerk of andere opvangplekken.
Szöke was sinds december 2023 in beeld bij de politie van Rotterdam wegens middelengebruik en kleine diefstallen. De politie vond hem verward maar rustig overkomen. De dag voor zijn overlijden werd hij nog aangehouden door de politie, omdat hij maagtabletten had gestolen. De volgende dag werd hij gevonden op het Weena. Hij stierf aan de gevolgen van een maagbloeding.
Pamela neemt als eerste het woord bij de uitvaartdienst. Na enkel woorden van troost leest zij een korte brief voor: ‘Wij, je twee zussen Anita en Katalin, nemen nu afscheid van je. Wij kunnen niet bij je zijn, het leven heeft ons weggevaagd uit elkaar. We waren het vaak niet met je eens, we begrepen het pad dat je koos niet, maar wij weten dat je een vrolijke, dappere man was met een goed hart en vol avontuur. Je hebt de regels overtreden en je eigen regels gecreëerd. Wij hebben het gerespecteerd en geaccepteerd. We houden zoveel van je. Je bent nu echt vrij, de engelen waken over je.’
Pamela legt de brief onder het boeket op de kist. Daarna is het de beurt aan Mark Boninsegna om zijn gedicht voor te lezen. Ook zijn gedicht komt op de kist.
Als laatste eerbetoon dragen wij met z’n allen de kist naar de rouwauto. De kist voelt zwaarder dan ik verwacht had. Wij lopen nog een klein stukje achter de rouwauto aan, de straat uit, op weg naar het crematorium.
Terug in het uitvaartcentrum wordt ons koffie aangeboden en praten we nog even na. Pamela vertelt dat er tegenwoordig veel mogelijk is om een uitvaart vorm te geven. Zo leren we dat er zelfs zoiets bestaat als een rouwkoe. Met een speciale kar waarop de kist met de overledene kan worden geplaatst brengt de rouwkoe de overledene naar de laatste rustplaats. De route mag niet langer dan drie kilometer zijn.
I.M. József Béla Szöke
hoe groot was je waan
toen het einde bij je aanklopte
de stad je ongegeneerd voorbij raasde
en het heden en verleden in elkaar versmolten
daar op die plek waar
je gedachten een laatste vrije loop
met je namen die in elk land anders klinken
lag je eenzaam geklonken aan stenen van een stad
waar het leven zich keer op keer opnieuw uitvindt
in de geesten van haar bewoners
zoeken velen naar waarheid
in hun dromen
krijgen mensen vleugels als zij vertrekken
of is er meer realiteit uit het zicht
met onze ogen dicht
in het geheim
© gedicht Mark Boninsegna © verslag Daniël Dee