Maandag 10 februari 2025, 15.30 uur
Algemene Begraafplaats Crooswijk, Rotterdam
Dichter van dienst: Iduna Paalman
Auteur verslag: Daniël Dee
foto Bianca Boer
Na bijna drie maanden stilte is er weer een eenzame uitvaart. Op de frequentie is nooit een peil te trekken.
Alles lijkt veranderd. Niet alleen is er een nieuw jaar begonnen, maar Iduna Paalman is ook voor het eerst dichter van dienst. Zij is een nieuwe aanwinst in onze poule van dichters.
Ook nieuw is dat we vanaf nu verzamelen voor de poort van de Algemene Begraafplaats Crooswijk. Dat we hier zijn en niet meer bij St. Laurentius heeft alles te maken met de nieuwe Europese aanbesteding. Elf jaar geleden waren we hier voor het laatst, in de eerste periode dat we eenzame uitvaarten deden.
De komende vier jaar zal uitvaartondernemer Salet de gemeentelijke uitvaarten en daarmee ook de eenzame uitvaarten verzorgen. Rotterdam zet in op verduurzaming en klimaatneutraliteit. De kisten zijn van jute en bamboe. Er zijn herbruikbare zijden bloemstukken en er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van een elektrische rouwauto.
Vooral de juten kisten spreken me erg aan. Wanneer het mijn tijd is, zou ik het niet erg vinden om daarin begraven te worden. Het is dat ik een voorkeur heb voor een crematie, anders had ik dat vastgelegd bij een notaris.
Wat onveranderd lijkt, is het typische Hollandse snertweer dat ijzig koud is. De hele dag was het droog, maar op het moment dat de kist aankomt in de zilveren Tesla begint het te regenen. Of is het natte sneeuw?
Gezamenlijk lopen we naar de laatste rustplaats van de heer Cornelis van der Spoel (*23-05-1958, Rotterdam – †23-01-2025, Rotterdam). De heer Van der Spoel heeft nog broers en zussen, maar zij zullen niet aanwezig zijn bij het afscheid. Van der Spoel liet niet veel los over zijn verleden. Hij hield van muziek, dat was de kunstvorm waarin hij zich uitte. In zijn woning stonden zelfs twee veelgebruikte piano’s.
Omdat we ons op het ABC vinden, die mooie afkorting voor de Algemene Begraafplaats Crooswijk, hebben we ook te maken met een nieuwe beheerder van de begraafplaats. Hij vertelt ons dat zijn functie ook wel omschreven wordt als ‘voorloper’. Het woord is vrij letterlijk te nemen, hij loopt namelijk voor de rijdende baar uit naar het graf. Toch vind ik ‘voorloper’ ergens een gevaarlijk woord op deze locatie. Ikzelf heb niet zo’n haast om de dood tegemoet te rennen, hoe mooi ik de juten kisten ook vind.
De studenten dragers zijn eveneens vervangen door medewerkers van Salet. En een laatste ding dat anders is, is dat de kist op het ABC automatisch daalt in plaats van dat het met touwen door de dragers het graf in wordt gezakt.
Het ritueel bij het graf is onveranderd. Een medewerker van Salet neemt als eerste het woord, waarna het de beurt is aan Iduna Paalman om haar gedicht voor te lezen. Na een kort moment van stilte mag iedereen op zijn eigen manier nog een laatste groet brengen aan Cornelis van der Spoel. En het emmertje met zand en het schepje is eveneens een trouwe metgezel gebleken voor wie op die symbolische wijze een laatste groet wil brengen.
in en uit de maat
wat is een mens meer dan een streep tussen een jaartal daar
en een jaartal hier, een lijn tussen getallen die de maat slaan omdat er iemand bij –
iemand af
een teken van hier begint het, een toonsoort, handen om in te worden gedragen
deze noten, deze schwung, deze herrie, een spelende gestalte, een zittende luisteraar
het huis dat hij bewoont wordt gebouwd zodat hij het kan bewonen
de twee piano’s met als doel: zijn vingers, zijn ideeën over melodie
zo moet het maar zijn, de spullen als getuige, bijstanders met poten en gezichten
hij raakt dingen aan, ze bloeien of gaan stuk
aan het einde van de lijn rafelt de knoop, vallen de kralen
als liedjes op de grond, rollen de klanken naar de rand
wat is een mens meer dan een stuk gespeelde muziek
nergens bewaard, alleen in alle oren
weggestorven, met de wind mee, een lijn als in een partituur, een ritme
uit de maat geglipt.
© gedicht Iduna Paalman © verslag Daniël Dee
In de rubriek Eenzame Uitvaart in De Havenloods.