Donderdag 13 februari 2025, 10.30 uur
Algemene Begraafplaats Crooswijk, Rotterdam
Dichter van dienst: Maureen Ghazal
Auteur verslag: Daniël Dee
foto Daniël Dee
Bij de vorige eenzame uitvaart klaagde ik over het Hollandsche snertweer. Dat is er drie dagen later niet beter op geworden. Gelukkig staat er amper wind en is er geen neerslag, maar ijzig koud is het wel, wanneer we verzamelen bij de poort van de Algemene Begraafplaats Crooswijk. Mijn tenen doen pijn, ik geef de dunne sokken die ik onlangs bij de Dirk heb gekocht hiervan de schuld.
We zijn vandaag bij elkaar gekomen voor het laatste afscheid van Wilma de Knegt (*12-04-1956, Zevenhuizen, Rotterdam – †05-02-2025, Rotterdam). Mevrouw de Knegt had geen kinderen en is nooit getrouwd geweest. De ouderenverpleegkundige die bij haar kwam liet weten dat ze erg op zichzelf leefde en dat er geen mensen bij haar over de vloer kwamen.
In zekere zin is dit weer een klassieke eenzame uitvaart. Niet alleen door de summiere informatie die bekend is, maar ook omdat er zeer weinig mensen aanwezig zijn: vier mensen van uitvaartverzorger Salet, iemand van de gemeente, de voorloper van de begraafplaats en dichter van dienst Maureen Ghazal en ikzelf. Voor Maureen is het de eerste keer. Ook zij is net als Iduna Paalman een nieuwe aanwinst in onze dichterspoule.
Bij het graf, dat in de buurt ligt van dat van afgelopen maandag, leest Maureen kalm haar gedicht voor. Daardoor valt het me op hoe dichtbij de A20 bij de begraafplaats ligt. Op de achtergrond klinkt de voortdurende brom van voorbijrijdende voertuigen. Het zijn twee werelden die met elkaar contrasteren: de luidruchtige levenden versus de stille doden. We luisteren extra geconcentreerd naar het gedicht. Geluidloos vallen er enkele sneeuwvlokjes.
Stilte is belangrijk, voor introspectie, voor concentratie, om tot jezelf te komen, om weer op te laden of uit respect. Zoals hier. Toch is lawaai een onlosmakelijk onderdeel van het leven, het hoort er net zo goed bij, van de eerste schreeuw bij de geboorte tot aan de laatste doodsreutel en alle sturm und drang-kabaal daartussenin. Of zoals de dichter Dylan Thomas schreef: ‘Rage, rage against the dying of the light.’ Waar het altijd weer op neerkomt is het evenwicht. De soundtrack van het leven.
Nadat het gedicht is voorgelezen en er een moment van stilte is geweest – stilte van de aanwezigen aan het graf welteverstaan – krijgt iedereen de mogelijkheid om persoonlijk afscheid te nemen. De emmer met zand en het schepje staan al klaar.
Als we naar de uitgang lopen zegt Maureen: ‘Ik schrok een beetje van hoe hard de aarde op de kist plofte. Daarom heb ik een tweede keer minder genomen, zodat het zachter op de kist viel. Om het goed te maken met mevrouw De Knegt.’
Aanstaande dinsdag zijn we hier opnieuw.
De stad die u omhelst
Voor Wilma de Knegt
Het is niet nodig iemand te kennen om te weten
dat diegene tijdens het leven wensen heeft geplant
grotere die het universum omslaan en kleinere
die met beide benen op de grond zetten
sommigen zullen zijn uitgekomen anderen onvervuld
en niet alleen wensen zijn geplant ook verhalen
wijsheden die u gedurende uw leven heeft opgedaan
zullen blijven groeien als nalatenschap
uw wortels liggen in Zevenhuizen
aan het einde van uw leven woonde u in Hillegersberg
het is niet bekend of u in de tussengelegen jaren
de regio heeft verlaten of dat u uw leven lang
dit stukje aarde uw thuis noemde
hoe dan ook heeft deze grond u gedragen en zal deze
u blijven dragen wanneer u één wordt met de aarde
van de stad die u omhelst
© gedicht Maureen Ghazal © verslag Daniël Dee
In de rubriek Eenzame Uitvaart in De Havenloods.