Dinsdag 18 februari 2025, 13.15 uur
Algemene Begraafplaats Crooswijk, Rotterdam
Dichter van dienst: Esther Porcelijn
Auteur verslag: Daniël Dee
foto Bianca Boer
Was de vorige eenzame uitvaart nog een echte eenzame uitvaart in de zin van dat er niemand aanwezig was, deze eenzame uitvaart is het tegenovergestelde. In eerste instantie lijkt de begrafenis van Peter van Kogelenberg (*25-12-1958, Den Haag – †31-01-2025, Rotterdam) net zo eenzaam te worden als alle andere eenzame uitvaarten, maar op het laatste moment meldden zich zes vrijwilligers van Leeszaal West, de plek waar de heer Van Kogelenberg zes jaar geleden ook vrijwilligerswerk verrichtte. Met daarbij de vier uitvaartverzorgers van Salet, iemand van de gemeente en dichter van dienst Esther Porcelijn begon het zowaar een beetje druk te worden.
Tussen de treurbomen worden vrolijke herinneringen opgehaald. De zon doet mee. Het beeld dat van de heer Van Kogelenberg geschetst wordt, is van een markante man met een zeker rauw gevoel voor humor, noem het Rotterdams.
‘Hij moest een keer een praatje houden voor de Rotary. Toen droeg hij zo’n krijtstreekpak alsof hij een maffiosi was. Dat was de enige keer dat ik hem in pak heb gezien.’
‘Ik kwam hem tegen in de AH en zag dat hij een blik kattenvoer in zijn mandje had. Ik vroeg: “Heb je een kat?” Hij antwoordde: “Nee, ik krijg vanavond bezoek.”’
‘Als hij in de leeszaal verscheen was steevast zijn intro: “Zo, ik kom even jullie werk controleren.”’
Peter van Kogelenberg verzorgde als vrijwilliger in Leeszaal West de activiteiten voor kinderen. Hij vertoonde films en is zelfs een keer met ze naar Boijmans van Beuningen gegaan. Het waren niet de makkelijkste kinderen, maar hij had een natuurlijk overwicht. De kinderen vertrouwden hem en ze kwamen naar hem toe als ze ergens mee zaten. Toen de kinderen ouder werden stopte het project. Hij heeft daarna nog een tijdje bijles gegeven op een basisschool.
Tegelijkertijd woonde Van Kogelenberg alleen en was hij op zichzelf. Hij was single, had geen contact met familie en had voor zover ons bekend geen vrienden. Buren brachten hem soms eten, dat hingen ze aan zijn deur. Hij wilde nooit iemand binnenlaten, maar de buren spreken over hem als een aardige en rustige man.
Alle anekdotes over Peter van Kogelenberg krijgen we nu onvermijdelijk uit de tweede hand. Dat doet me denken aan wat een hoogleraar eens zei tijdens een literatuurcollege: ‘Welke details zijn van belang? Welke schoenen droeg de auteur tijdens het schrijven van een bepaald gedicht? En in hoeverre is die informatie van belang? Hoe bepalen we wat wel en wat niet van invloed was op iemands werk?’ Deze vragen kunnen net zo goed over elk mens gesteld worden. Welke details vertellen iets over de persoon in kwestie? Kunnen we iemand enigszins duiden aan de hand van wat we over die persoon weten? We hebben als mensheid misschien geen andere keus, omdat er verder niets is. We zullen nooit weten wat er echt in iemand omgaat, waarom iemand de dingen doet die hij doet.
Peter van Kogelenberg is in zijn woning gevonden nadat buren alarm hadden geslagen. Er bleef een bakje eten aan zijn voordeur hangen. Hij is begraven in dezelfde hoek van de begraafplaats waar de andere eenzame overledenen van dit jaar ook liggen.
Een bakje aan de voordeur
voor Peter van Kogelenberg
Er zijn ontelbare details in een leven, ook als wij ze niet kennen
een herinnering uit Den Haag als kind
korte contacten met de buren
een grapje in de supermarkt
aandacht voor de kinderen in Leeszaal West
uw lievelingseten
een eerste dag in Rotterdam
de laatste van 66 jaar
sommige mensen verzamelen mensen
als kralen aan een ketting
anderen verzamelen momenten
bewaren die voor later
sommige mensen delen weinig
u deelde films in de Leeszaal
De koning van Katoren en Minoes
u deelde die verhalen
ik zie een verhaal waar iedereen inpast
die daar is de koning en die de prinses
die de passant en die is nog zes
allemaal houden ze momenten vast
en allemaal horen ze in dit verhaal
in dit verhaal zweeft een kringeltje sigarettenrook
het ruikt er naar eten van de buren
zorgvuldig in een bakje aan uw voordeur
de deur gaat open, en weer dicht
te weinig mensen doen zoiets moois kleins
zovelen zijn op zoek naar zichzelf
hoeveel soulsearching moet er worden gedaan
voor we ons gewoon kunnen bekommeren
om een ander, een buurman je naaste?
uw gezondheid liet u de afgelopen jaren
misschien wat in de steek
maar uw buren niet
het bakje eten hing er nog
zij sloegen alarm
ergens is een rij met voordeuren, zo ver als je kunt kijken
aan iedere deurknop hangt een bakje
aan iedere deurknop een ander moment
genoeg voor altijd.
© gedicht Esther Porcelijn © verslag Daniël Dee
In de rubriek Eenzame Uitvaart in De Havenloods.