Donderdag 14 november 2024, 10.00 uur
Zuiderbegraafplaats, Rotterdam
Dichter van dienst: Mark Boninsegna
Auteur verslag: Daniël Dee
foto Daniël Dee
Wanneer we rechtsaf slaan, de vier dragers volgend over een modderig paadje naar het open graf, breekt de zon door. Het is met dertien graden sowieso geen onaangename dag voor midden november.
De eenzame uitvaart wordt ditmaal gehouden op de Zuiderbegraafplaats, omdat het gaat om een anoniem overleden persoon. En met anoniem wordt ook daadwerkelijk anoniem bedoeld. Nomen Nescio (N.N.) zoals zo iemand ook wel wordt genoemd, een Latijnse uitdrukking die betekent ‘ik weet de naam niet’. Het enige dat van deze overledene bekend is, is dat het gaat om een volwassen man, en in deze zin betekent ‘volwassen’ letterlijk: volgroeid. Die conclusie kon getrokken worden naar aanleiding van de volledige aanwezigheid van de tanden en verstandskiezen.
Zijn stoffelijk overschot is op 17 augustus 2024 op een afstand van ongeveer vijftig kilometer vanuit de kust van Hoek van Holland in de Noordzee aangetroffen door een visser. Deze visser heeft de politie gebeld, waarna het lichaam is geborgen. Er is DNA-onderzoek gedaan in alle databanken, wat geen resultaat heeft opgeleverd. De foto’s van de kleding van de man zijn verspreid bij de afdelingen vermiste personen in meerdere landen, maar hebben helaas ook geen match opgeleverd.
Met materiaal uit het gebit en de botten zal verder onderzoek gedaan worden naar de etnische herkomst van deze persoon om zo onder andere een betere inschatting van de leeftijd te kunnen maken.
Zoals gebruikelijk neemt de uitvaartverzorger als eerste het woord, aan het hoofd van de kist. Hij heeft het er over dat de overledene vast als ieder mens op zoek was naar een beetje erkenning, verbinding en veiligheid. En dat het allicht aannemelijk is dat hij dromen voor de toekomst had. Maar het enige dat we echt zeker weten is dat hij een zoon is geweest. Terwijl de uitvaartverzorger zijn toespraak voorleest zie ik een minuscule spin over de grafkist lopen.
Op de een of andere manier voelt dit afscheid extra verdrietig. Het is al erg als je eenzaam begraven wordt, maar in dit geval heeft de persoon in kwestie niet eens een naam. Zo lijkt het bijna alsof hij nog minder bestaansrecht heeft gehad. Het is nooit helemaal betamelijk om leed te vergelijken. Dat voelt als een absurde vorm van concurrentie, het is tenslotte geen wedstrijd. Toch is het ook iets menselijk. Zo is er zelfs in de wet een calamiteitenverlof geregeld voor bloedverwanten in de rechte lijn (ouders, kinderen) of tweede graad van de zijlijn (broers en zussen), maar niet voor bijvoorbeeld het verlies van een oom, een nicht of een beste vriend. Als je het dan hebt over gradaties van leed, dan staat dit geval toch iets hoger op de leedladder dan gangbare, eenzame uitvaarten. Het is ook bijna onmogelijk om je niet af te vragen of er werkelijk helemaal niemand is die hem mist. Er moet toch ergens iemand zijn die zich afvraagt waar hij is gebleven? Wie rouwt er anders om iemand die niet wordt gemist? Dat idee maakt de eenzaamheid bij deze uitvaart nog net iets ongenadiger dan anders.
Wanneer de uitvaartverzorger uitgesproken is, is het de beurt aan dichter van dienst Mark Boninsegna om zijn gedicht voor te dragen. Hij gaat aan het voeteneind van de kist staan. Na afloop legt hij zijn gedicht op de kist. Een medewerker van de begraafplaats laat de kist met een elektronisch hefboommechanisme in de grond zakken, waarna een ieder die het wil nog persoonlijk afscheid kan nemen aan het graf.
Omdat we toch op de Zuiderbegraafplaats zijn, gaan Mark Boninsegna en ik nog even langs bij het graf van collega-dichter C.B. Vaandrager.
I.M.
het was augustus
toen vissers je vonden
ver van het strand
waar kinderen aan zand-
kastelen en dromen bouwen
langs de pier die je alleen
op eigen risico mag betreden
-want verraderlijke golfslag
gecreëerd door schepen-
liggen bergen scheermessen
aangespoeld door dat
wat leven mogelijk maakt
in een wereld waar geen
vragen gesteld worden
drijft de horizon verder-
weg de donkere nacht in
terwijl de maan het dag-
licht weerkaatst dromen
wij over het moment
dat een visser je leven vangt
en het je opnieuw schenkt
© gedicht Mark Boninsegna © verslag Daniël Dee
In de rubriek Eenzame Uitvaart in De Havenloods.