Dinsdag 7 februari 2023, 10.30 uur
Begraafplaats St. Laurentius, Rotterdam
Dichter van dienst: Mark Boninsegna
Auteur verslag: Daniel Dee
Wanneer ik in de ochtend uit het raam kijk, zie ik aan de rijp op de daken dat het koud is. Een laatste offensief van de winter voor de lente van start mag gaan. Hoop ik. Om half tien krijg ik een appje van Mark Boninsegna, de dichter van dienst bij de eenzame uitvaart die later op de ochtend gehouden wordt: ‘Is zeker om 10.30 u?’ Hij is in ieder geval niet te laat.
Mijn dertienjarige dochter is de eerste twee uur vrij van school. Daarom fietsen we het eerste stuk samen op. Ze weet dat ik naar een eenzame uitvaart ga. Ze zegt: ‘Ik vind het zo gek om te bedenken dat die meneer ook een kind is geweest en dat hij speelde met vriendjes.’ Haar woorden gaan gepaard met ademwolkjes. Niemand weet wat de toekomst voor ons in petto heeft. Na een tijdje leer je hooguit dat het altijd anders gaat dan je verwacht.
Op de begraafplaats gaat wel alles tot op zekere hoogte zoals verwacht. De kist wordt in een rouwauto voorbij de poort gebracht, vier dragers nemen de kist over op een rijdende baar, we wandelen er respectvol achteraan. Toch zijn er tijdens deze uitvaart ook dingen die anders gaan. Zo klinkt er ditmaal geen klokgelui. De installatie is stuk of misschien zijn de batterijen van de afstandsbediening op. We weten het niet. Leven is roeien met de riemen die je hebt en er maar het beste van proberen te maken. De klokken zijn natuurlijk al jaren geautomatiseerd; er komt geen koster meer aan te pas om met zijn hele gewicht aan een klokkentouw te hangen.
We zijn deze ochtend aanwezig op de uitvaart van Hermann Moes (1 januari 1941, Adorf Duitsland – 30 januari 2023, Rotterdam). Dhr. Moes is als jongvolwassene naar Rotterdam verhuisd, hij had geen behoefte meer aan contact met broers, zussen en andere familie, hij is nooit getrouwd geweest. De vaste aanwezigen zijn zoals altijd een medewerker van de gemeente, een medewerker van Dela Goetzee, de dichters Bianca Boer en Rien Vroegindeweij, en ik. De dichter van dienst is dus ditmaal Mark Boninsegna.
Wat verder anders is dan normaal, is de aanwezigheid van dhr. Moes’ huisarts. Tijdens de plechtigheid, wanneer we met z’n allen rond het graf staan, neemt ze het woord. Ze vertelt het verhaal van een jeugd in Twente met weinig liefde en een gewelddadige vader, een jeugd die hem de rest van zijn leven parten speelde, maar ze schetst ook een beeld van een innemende, zachtmoedige man die kon genieten van het dagelijks voeren van de zwerfkatten nabij het Erasmus MC of van zijn huis piekfijn op orde maken. Het zijn hartverwarmende woorden. Vervolgens leest Mark Boninsegna ingetogen zijn gedicht voor.
Na afloop van de uitvaart lopen we naar CROOS om een koffie te drinken. Nu het nog kan. Op 14 februari zal die koffiebar namelijk voorgoed de deuren sluiten. Het is nog steeds koud, maar de zon schijnt en er is geen wind, waardoor het prima uit te houden is. Mark vertelt tijdens de korte wandeling dat hij voor het schrijven van het gedicht bij de woning van Hermann Moes was wezen kijken. Daar zag hij op de naambordjes voor de deur dat de bovenbuurvrouw een bekende van hem is. Met haar heeft hij nog over dhr. Moes gesproken. De buurvrouw maakte weleens een praatje met hem, ze had zelfs voor de zekerheid een reservesleutel van zijn woning.
Ze herinnerde zich dat hij eens had gezegd: ‘Je bent nog zo jong, je hebt nog de hele toekomst voor je, wat een rijkdom.’ De laatste maanden merkte ze wel dat hij wat in de war was.
Hermann Moes
terwijl de dagen
zich langzaam
beginnen te strekken
in de stad waar jij
je toevlucht zocht
trek jij je terug
in het fundament
van het leven
waar jij in alle rust
aan hebt gebouwd
om de hoek
kabbelt de Schie
richting nieuwe stromen
gevormd door handen
zoals die van jou
gehard in de haven
gesterkt door het tikken van de klok
heb jij het verleden omgezet
in een nieuw verhaal
vol rijkdom
© gedicht Mark Boninsegna © verslag Daniel Dee
Vanaf januari 2023 verschijnt elke eenzame uitvaart als bijzondere rubriek in De Havenloods.
Eenzame Uitvaart van dhr. Moes in De Havenloods